Goed nieuws uit Noorwegen: een van mijn aanvragen voor deelsubsidie van het Grote Noorse Toneelproject is gedeeltelijk gehonoreerd. Ik ben er vooral erg blij mee omdat de organisatie in kwestie, NORLA, niet gewend is aan aanvragen voor toneelstukken. Zij sponsoren officieel de vertaling van Noorse literatuur, maar dat zijn bijna altijd romans. Ook de EU is duidelijk niet gewend aan aanvragen voor publicatie van toneelvertalingen, zoals uit hun aanvraagformulier bleek.
Zo dreigden we overal net buiten de subsidieboot te vallen, ook al voldeden we nog zo mooi aan alle criteria van de diverse fondsen.
Er zit namelijk nogal wat verschil tussen de publicatie van romans en van drama. Voor het eerste genre is publicatie feitelijk het eindpunt, daarna is het aan het publiek om het boek wel of niet te kopen. Voor drama is dat anders. Het grote publiek leest geen of nauwelijks toneelstukken, maar het gaat wél naar opvoeringen van die stukken door professionele gezelschappen. Deze ‘makers’ in Nederland en Vlaanderen zijn dus ons primair beoogde publiek. Een oplage van 100 exemplaren is in principe ruim genoeg om hen te bereiken; er hoeft er maar één te zijn die het stuk op wil voeren en het publiek verhonderdvoudigt – waarna er altijd boekjes kunnen worden bijgedrukt om bij de voorstelling te verkopen.
Om de makers te interesseren voor een bepaald stuk, moet er eerst een goede vertaling beschikbaar zijn; onbekend maakt onbemind. Wanneer het werk van een toneelauteur hier eenmaal succesvol opgevoerd is, let de sector zelf wel op wat er verder van zijn of haar hand verschijnt; maar zolang hij/zij volstrekt onbekend is en ook nog schrijft in een taal, die verreweg de meesten niet machtig zijn, zullen ze hem zelf niet snel vinden. Er zijn na alle bezuinigingen van de afgelopen jaren nou eenmaal weinig mensen in de sector die veel tijd kunnen stoppen in het ontdekken en bijhouden van wat er gebeurt in het theater buiten het Nederlandse, Engelse en Duitse taalgebied.
Publicatie is bij een toneelstuk dus slechts een noodzakelijke stap op de route naar eventueel succes. De daarmee gemoeide kosten echter zijn onderhand net zo hoog als die voor een roman, terwijl de ‘opbrengst’ (in de zin van : succes bij een groot publiek) meer inspanning vergt en langer op zich laat wachten. De persoon die je aanvraag beoordeelt vanuit een fonds – en gewend is aan romans – moet dus wel met je mee willen denken: als hij of zij niets met toneel heeft en alleen naar de aantallen in de standaardhokjes op het formulier kijkt, kun je je subsidie vergeten.
Dat NORLA ondanks hun aanvankelijke bedenkingen over de kleine oplages toch een heel behoorlijk bedrag heeft toegezegd voor twee van de vier stukken – voor de andere twee moeten we in een volgende ronde opnieuw aanvragen, want ze behandelen maar twee aanvragen per keer – vind ik heel erg fijn, en een goed teken. Er is één schaap over de dam. Nou de rest nog.
