Ondertussen heb ik dit jaar ook nog een toneelstuk vertaald in opdracht, en wel Phädra in Flammen van Nino Haratischwili, uit het Duits voor Het Nationale Theater. Haratischwili is in Nederland al wel bekend om haar romans, maar nog niet ook als getalenteerd theatermaker en toneelschrijver zoals in Duitsland. TG Oostpool maakte in 2022 een toneelbewerking van haar roman Het achtste leven, maar ze schrijft dus ook ‘echte’ stukken.
Phädra in Flammen (2023) is het eerste deel van een trilogie over sterke vrouwen in de mythologie. De andere twee stukken gaan over Penthesileia (2024) en Klytaemnestra (2025). Haratischwili’s Phaedra volgt niet helemaal het klassieke verhaal: Koningin Phaedra heeft zichzelf jarenlang weggecijferd voor haar echtgenoot, koning Theseus, maar is dat nu spuugzat. Het rommelt dus al een beetje, maar dan komt haar aanstaande schoondochter Persea naar het paleis, om zich onder Phaedra’s hoede te stellen als voorbeding op haar toekomstige rol als koningin. En dan gaat het echt goed mis. Verder loopt er nog een snode, ambitieuze priester rond, die er belang bij heeft de zaak zo ver mogelijk uit de hand te laten lopen.
Voor mij leuk was ook dat de regisseur wat te kiezen wilde hebben qua vertaling, omdat ze de taal van Nino zelf zo mooi vond. Ze vroeg drie vertalers om een proefvertaling, waaronder mij. Vervolgens koos ze anoniem maar vol overtuiging voor de mijne. Ik was dan ook de enige toneelvertaler van de drie, en ik blijf het herhalen: toneelvertalen is een apart vak.
Inmiddels is de officiële eerste lezing van het stuk door de acteurs (voor collega’s en incrowd), en dat klonk al behoorlijk goed. Nu hebben ze nog anderhalve maand om zich suf te repeteren tot de première. Het was alweer even geleden dat ik daadwerkelijk betrokken was bij een toneelproductie, en ik merk dat ik het een beetje gemist heb. Niks mis met Knausgård, maar toneel blijft toch toneel.
Op de website van HNT kun je meer lezen over het stuk, de enscenering van Ola Mafalaani en de speeldata. De première is in oktober in Den Haag en daarna gaat het stuk door Nederland reizen. Wat ik tot nu toe heb gezien belooft veel goeds, wat mij betreft, met onder meer spectaculaire kostuums, maar er kan nog van alles gebeuren.
O ja, en wat de titel betreft: de vertaling is Phaedra in lichterlaaie of Phaedra in vuur en vlam. Het veel te letterlijke ‘in vlammen’ komt denk ik van de marketingafdeling van HNT, die het stuk een of twee seizoenen geleden al aan de theaters in den lande moest verkopen, lang voordat ik erbij betrokken was, helaas. En tot slot: schrijver Ko van den Bosch heeft op verzoek van de regisseur ook nog wat met de tekst gespeeld nadat de vertaling klaar was. Vandaar het briljante ’tekstverruwing: Ko van den Bosch’ in de credits van de voorstelling (in overleg met Ko verzonnen).
